کوه
کوه زمینی نسبتاً بلند است که در یک منطقه گسترده است و عموماً بلندتر و شیب‌دارتر از تپه است.
کوه
کوه: هر یک از بر آمدگیها و مرتفعات سطح زمین که از خاک و سنگ فراوان کانیهای مختلف تشکیل شده و نسبت به زمینهای اطراف بسیار بلند باشد؛ جبل؛ «دریا و کوه در ره و من خسته و ضعیف ای خضر پی خجسته مدد کن بهمتم.»
تقدس کوه در فرهنگها
در سراسر جهان باستان، کوههای مقدس بسیاری وجود داشت که جایگاه خدایان بود و پیوند میان آسمان و زمین به شمار می‌آمد. بنابر بعضی کیهان شناختی‌ها، کوه مقدس نیز مرکز و محور سراسر کیهان بود. ستیغ‌های دوگانه، گاهی جایگاه خورشید و ماه بود. در مصر، یک ماه خدا به نام تهوت، در معبدی که بر روی سلسله جبالی در غرب شهر تب واقع بود می‌زیست. در جهان فرودین اساطیر مصری، کوهی وجود داشت که بر فراز آن، تختی قرار داشت و فرعون پس از مرگ به وسیلهٔ نردبانی از آن بالا می‌رفت، در شهرهای بین‌النهرین زیگورات، به مفهوم کوه مقدس ساخته می‌شد و معبدی در قلهٔ آن برپا می‌کردند. مادر – الههٔ عمدهٔ بین‌النهرینی را بانوی کوه (یعنی نین – هورساگ Ninhursag) می‌نامیدند، زیرا کوهها سرچشمهٔ نخستین آبها و در نتیجه، موجب حاصلخیزی به شمار می‌رفتند. هندوستان دارای کوههای مقدس بسیار است. کوه کایلاسا Kailasa در هیمالیا، جایگاه شیوا و مرکز زیارت است. در بودایی چنین تعلیم داده می‌شد که زمین مسطح و مدور و کوه مرو Mero در وسط آن است و تخت بودا را تشکیل می‌دهد. استوپا و پاگودا، شکل‌های نمادین کوه مرو بودند و محور کیهانی، از مرکز آن معبد ها می گزشت. جایگاه بودهی ستوه، آوالوکی تشوارا، کوه استوره‌ای پوتالا Potala بود. تپه‌ای که بر آن قصر دالایی لاما در لهاسا قرار دارد، سده یی شانزدهم یعنی زمانی که او آنجا را در اختیار داشت نیز، به همان نام بود، زیرا او بعنوان تجسم دوبارهٔ بودهی ستوه به شمار می‌آمد. خدایان کوهستان‌ها در ژاپن فراوانند. این کوهها که در آغاز، متعلق به شینتو بودند، به تدریج، ازآن آیین بودایی شدند و غالبن مربوط به حاصلخیزی زمین هستند و عده‌ای به زیارت آنها می‌روند و هر ساله جشن برپا می‌دارند. فوجی یاما، مقدس ترین کوه به شمار می‌رفت و الههٔ حامی آن، Sengen نام داشت که برایش معبدی در ستیغ کوه، ئر ۸۰۶ میلادی، ساخته شد. سن گن الههٔ کوه را در نقاشی های ژاپنی بطور گسترده‌ای نشان میدهند، در حالی که، یک شاخهٔ لوبیا در دست دارد، و کلاهی پهن بر سر نهاده است که در مورد پرستش او با سه خدای بودایی، جابجایی صورت گرفته است. این خدایان را بر روی سه قله نشان میدهند که گروهی از زایران بسوی آنها روانند. خدایان دیگر عبارتند از سانو Sano، خدای کوه هیه یی Hiei، خدای سهمگین شینگون Shingon به نام زایوگونگن Zao Gongen، خدای کوه کیمپو Kimpo و خدایان بیشمار منطقهٔ کومانو Kumano، با آبشار مقدسش، که تصور می‌رفت نزدیک کوه پوتالا بود، که برای آوالوکی تشوارا مقدس به شمار می‌رفت. کوخ، یکی از دوازده زینت، بر روی جامهٔ امپراتوران چین بود. در استورهٔ تایویی، کوه نشانهٔ جزایر خوشبختی، جایگاه جاودانها یا تپه‌های طول عمر، یعنی محلی است که قارچ مقدس در آنجا می‌روید. کوه، یکی از موضوعات مردم پسند در نقاشی‌های روی سفال و نقاشی‌های لاک اندود است و در آنجا، سه و گاهی پنج یا هفت ستیغ را بسیار نقش پردازی می‌کردند و این ستیغ‌ها از میان امواج دریای شرقی سربرمی آوردند {مینگ، اواخر سده ی پانزدهم}. کوه، مکان عزلت راهبان چینی بود، چنانکه بیابان تب، برای عیسویان نخستین، چنین وضعی را داشت. در اینجا، عزلت گزیدگان امیدوار بودند دروازهٔ بهشت جاودانها را بیابند و آن را از طریق شکافی در صخره‌ها پیدا کنند. کوه تایویی را نیز بصورتی حجاری می‌کردند که جاودانها را همراه با نماد تایویی نشان دهند و این کوه برای دانشمندان موجب تفکر و اندیشه می‌شد. در کتاب عهد عتیق، یهوه از فراز کوه سینا با موسی سخن گفت. در نقشه‌های جهان در قرون وسطا، که معمولن مدور نشان داده می‌شدند، اورشلیم را در وسط قرار می‌دادند، به طوری که صلیب، که گاه نماد حضرت عیسی بود، و بطور سنتی، از او بعنوان تپه یاد می‌شد، در مرکز جهان عیسویت قرار داشت.
کوهها در زمین
کوهها ۵۲٪ آسیا، ۳۶٪ آمریکای شمالی، ۲۵٪ اروپا، ۲۲٪ آمریکای جنوبی، ۱۷٪ استرالیا و ۳٪ آفریقا را پوشانده‌اند و روی هم رفته ۲۴٪ خشکی‌های زمین را شامل می‌شوند. اما از هر ۱۰ نفر یک نفر در کوهها زندگی می‌کند. همهٔ رودخانه‌های مهم جهان از کوهها سرچشمه می‌گیرند و بیش از نیمی از آبی که انسان‌ها نیاز دارند از کوهها به دست می‌آید.
به سرزمینی که کوه فراوان داشته باشد کوهستان یا کوهساران گفته میشود. به زنجیره‌ای از کوههای به‌هم‌پیوسته، رشته‌کوه گفته میشود.
شهرستان شمیرانات
شمیران یا شمیرانات نام شهرستانی است در استان تهران و در دامنه‌های البرز جنوبی. شمیران در مجاورت شهر تهران و در شمال آن قرار دارد. این شهرستان شامل شهر شمیران (تمامی منطقه ۱ شهرداری تهران و بخش‌هایی از مناطق ۲ و ۴) و نیز بخش‌های لواسانات و رودبارقصران میشود. در گفتار عامیانه به این شهرستان شمرون میگویند .بدلیل گسترش تهران پایتخت ایران ، شمیران در شهر تهران ادغام شده و تحت نظارت مناطق ۱ و ۲ و ۴ شهرداری تهران اداره میشود و هیچیک از درآمدهای مرکز شهرستان (شهر تجریش) عاید فرمانداری شمیرانات که بیشتر حالت تشریفاتی دارد نشده و به شهرداری تهران پرداخت میشود و ریالی از آن بابت صرف بخش های لواسانات و رودبارقصران که بیش از هشتاد درصد مساحت شهرستان شمیرانات را تشکیل میدهند نمی گردد.
مکان نگاری
تجریش : شهر تجریش ( منطقه ۱ شهرداری تهران و بخش‌هایی از مناطق ۲ و ۴) در دامنه رشته کوه البرز و در ارتفاع ۱۵۰۰ تا ۲۰۰۰ متری از سطح دریا قرار دارد. ارتفاع در میدان تجریش ( مرکز شهرستان ) ۱۶۰۰ متر از سطح دریا است .
لواسان : شهر لواسان در دامنه رشته کوه البرز و متوسط ارتفاع آن ۱۷۰۰ متر از سطح دریا است .
اوشان فشم میگون : شهر قصران (اوشان - فشم - میگون ) در ارتفاع ۱۸۵۰ تا ۲۲۰۰ متری از سطح دریا قرار دارد.
شمشک : شهر شمشک در ارتفاع ۲۶۰۰ متری از سطح دریا قرار دارد.
معنی واژه(وجه تسمیه)
این نام از دو بخش «شمی» یا «سمی» یا «شم» به معنی «بلند»، و «ران» به معنی «جای» تشکیل شده‌است که روی هم، «بلندجای» را گویند. (در مقابل «تهران» (ته + ران) به معنی «پایین جا».در متون قدیمی این منطقه را قلعه شمیران گفته‌اند.در مقابل احمد کسروی ریشه لغوی نام این منطقه را چنین دانسته‌است: ««ران» به معنی جایگاه و سرزمین است، و «سمی» یا «شمی» به معنای سرد است و لذا شمیران (شمیرام، شمیرم، شمیلان، سمیران و سمیرم) به معنای جای سرد یا سردسیر است».نکته‌ای که بر مطلب بالا می‌توان افزود این است که این اسم به حالت جمع و به صورت شمیرانات که امروزه به کار می رود، غلط است زیرا شمیران نام عمومی این منطقه‌است که دارای چندین شهر و روستاست و از میان آنها سی روستا در کوهستان قرار دارند و آب و هوای هفده قریه کاملاَ سردسیری است.هم چنین منطقه ای به نام شمیران با آب و هوای مشابه شمیران تهران در بیت المقدس وجود دارد.
پیشینه
شهرستان شميرانات در سال ۱۳۳۶ تاسيس گرديده در سال ۱۳۳۵ بنا به تصميم دولت وقت استان مركزي به مركزيت تهران منحل و ري و شميرانات در تهران ادغام گرديده ازنو هم زمان با تشكيل استان تهران بار ديگر شهرستان شميرانات در سال ۱۳۶۶ با مصوبه هيأت وزيران به عنوان شهرستان مستقل رسميت يافت.
وسعت
مساحت شهرستان به تقريب حدود ۱۱۱۱ كيلومتر مربع و ۹/۵ درصد مساحت استان است. و در بين ۱۴ شهرستان استان تهران، مقام پنجم را دارد . از اين مساحت، حدود ۶۰ كيلومتر مربع مربوط به «شهر شميران» شامل منطقه يك و غرب منطقه چهار شهرداري تهران بزرگ و شرق منطقه دو شهرداري تهران بزرگ ، حدود ۶۰۰ كيلومترمربع مساحت بخش لواسان، و حدود ۵۰۰ كيلومتر مربع مساحت بخش رودبارقصران است. در آمارنامه استان تهران سال ۱۳۷۷ (سال انتشار : ۱۳۷۸) مساحت شهرستان شميرانات ۱۱۱۱ كيلومتر مربع آمده است.
مردم و زبان
بیش از ۹۵ درصد مردم شمیرانات به زبان فارسی با لهجه معیار (تهرانی) یا فارسی با گویش محلی صحبت میکنند. این شهرستان کم ترین میزان اختلاط اقوام و بیشترین خلوص را در بین شهرستان های استان تهران دارا است. در برخی از مناطق شمال شهرستان شمیرانات مانند امامه ، میگون ، شمشک و غیره در بخش رودبارقصران زبان مازندرانی نیز رایج است.
آب و هوا
دمای سالانه شمیران در ایستگاه هواشناسی سعدآباد طبق آمار ۲۰ ساله ( ۱۳۵۳-۱۳۷۳ ) ۱۲/۹ درجه سانتیگراد است .
میزان بارندگی شمیران از سال ۱۹۸۸ تا ۲۰۰۷ به طور متوسط ۴۳۵/۸ میلیمتر بوده است .
بیشترین دمای ثبت شده از سال ۱۹۸۸ تا ۲۰۰۷ دمای +۳۹/۸ درجه سانتیگراد بوده است .
تعداد روز های همراه با بارش برف شمیران نیز ۲۴ روز در سال ثبت شده است .
شهرستان شمیرانات در تقسیمات کشوری ایران
شهرستان شمیرانات از دو بخش و سه دهستان و چهار شهر تجریش، لواسان ، اوشان، فَشَم، میگون و شمشک تشکیل شده‌است.
بخش رودبار قصران
دهستان رودبار قصران
شهرها: تجریش ، اوشان، فَشَم، میگون(شهر قصران) و شمشک(تاسیس در آبان ۱۳۹۱)
بخش لواسانات
دهستان لواسان بزرگ
دهستان لواسان کوچک
شهر: لواسان
شمیران از دیدگاه تاریخی و غیر رسمی
شمیران روستاهای کهن و زیبای فراوانی داشته‌است. نام‌های بسیاری از این روستاها زیبا و گوشنوازند و بسیاری از این نام‌ها از ریشه زبان تاتی که تا چند صد سال پیش (چیزی در حدود دویست سال پیش) زبان چیره در شمیران بوده‌است، گرفته شده‌اند.[نیازمند منبع] نام برخی از شهرک ها ، شهرها و روستاهای شمیران که بیشترشان امروزه از محله‌های تهران بزرگ به شمار می‌روند از این قرارند:
پس قلعه(دربند علیا)
دربند
اختیاریه
رستم آباد
دربندسر
گلابدره
فرمانیه
لویزان
شیان
چیذر
قیطریه
سوهانک
قاسم آباد
نخجوان
دروس
زرگنده
قلهک
دزآشیب دزآشوب
دربند
سربند
درکه
اوین
فرحزاد
خلازیل (خورآذین)
تجریش
صاحب‌قرانیه
جعفرآباد
سعدآباد
چاهک (امامیه)
تیغستان
حصاربوعلی
چالهرز
ولنجک
اُزگُل
لارک
اراج
آجودانیه (چاله باغ)
جوز درختک
جمشیدآباد
درویش نو (تخت معیر)
سامیان
جماران
شادآباد
دارآباد
گنج آباد (امانیه)
زعفرانیه
اقدسیه
باغ شاطر
لواسان (شهر)
لواسان (روستا)
گلندوک
چهارباغ
لتیان
ناران
نیاوران
تلو
قنات کوثر
سرخه‌حصار
انباج
برگ جهان
سوآدر
کاشانک
ده نارمک
استلک (اصطلک)
مجیدآباد
اوشان
آهار
شورکاب
شمشک
سبو بزرگ
سبو کوچک
باستی
بوجان
کردیان
هنزک
سینک
افجه
لشکرک
زردبند
لزو
شنگ‌زار (شِنکزار)
ازگیل دره
فشم
نودونک
نوشانی
کلاک
زایگان
لالون (لالان)
آب نیک
میگون
جمال آباد
سرنو
جاذبه‌های گردشگری
برخی مراکز دیدنی این شهرستان عبارت‌اند از: روستای زیبای دربندسر، دریاچه سد لتیان، آبشار دوقلو، آبشار اسون، آبشار پسنگ، آبشار سوتک، آبشار منظریه، پیست توچال، پیست دربندسر، پیست شمشک، پیست دیزین از جاده بالا، دیواره یخی هملون میگون، امامزاده قاسم (شمیرانات)، بقعه سلطان، آرامگاه‌های خواجه احمد، موسی، سید میر سلیم و مکان‌های تاریخی و چون مسجد امام حسن عسگری، قلعه دختر ضحاک، قصر ضحاک، گورستان زردشتیان، تپه کله قندی، قبر تاج‌الدین، سعادت آباد و تپه حصارک، پارک جنگلی تلو، پارک جنگلی لویزان، باغ پرندگان لویزان و غیره.
دربند
دَربَند، یکی از محله‌های تهران، پایتخت ایران است.
دربند از دهکده‌های قدیمی شمیران و در شمال باغ سعدآباد است. محله دربند از مناطق خنک و گردشگری تهران است.
بر پایه نظرسنجی‌های انجام شده دربند نخستین گزینهٔ شهروندان تهرانی برای پذیرایی از میهمان خارجی و شهرستانی است و پس از آن فشم، لواسان و درکه قرار دارند.
جغرافیا
دربند در ارتفاع ۱۷۰۰ متری از سطح دریا قرار گرفته و آغاز یکی از راه‌های اصلی صعود کوهنوردان به البرز مرکزی است. کوره‌راهی از دربند آغاز میشود و به آبشار دوقلو و پناهگاه شیرپلا ختم میشود.
محله‌های قدیمی دربند عبارت‌اند از مرغ‌محله (مغ‌محله)، کنارمحله، کلاغ‌پر و سربند.
رودی به نام رودخانه دربند از میان دهکده دربند می‌گذرد. در سال ۱۹۸۷ سیلی در این رودخانه ایجاد شد که بازار تجریش را نابود کرد.
دره‌های اصلی رودخانهٔ دربند عبارت‌اند از دره اوسون، دره آبشار، دره امامزاده ابراهیم، دره کاک، آب شیردره و دره زون.
خیابان دربند از ارتفاع ۱۶۰۰ متری در میدان قدس آغاز و در ارتفاع ۱۸۰۰ متری میدان سربند (تندیس کوهنورد) به پایان میرسد.
پیشینه
در زمان قاجار برخی از شاهزاده‌های قاجار از جمله شاهزاده الله‌وردی‌میرزا و ابوالملوک کیومرث‌میرزا در اینجا نشیمن داشتند.
روز چهارشنبه رمضان ۱۳۰۳ قمری ناصرالدین‌شاه قاجار در راه پس‌قلعه و آبشار به دربند هم آمد. وقتی که بابی‌ها به ناصرالدین‌شاه تیر زدند یکی از ایشان به نام میرزا حسین‌علی با گروهی به محله مرغ‌محله دربند گریختند. مأموران پس از مدتی آنها را یافته به زندان انداختند.
از آنجا که دربند در قدیم مرکز عده‌ای از سادات دعانویس شده‌بوده کامران‌میرزا نایب‌السلطنه، پسر سوم ناصرالدین‌شاه نیز سالی یک‌بار برای دعا گرفتن به دربند می‌رفت.
خانهٔ دکتر ملیسپو، مستشار مالی آمریکایی نیز در دربند بود.
در زمینهای دهکده دربند به فرمان رضاشاه مهمانخانه و چندین ویلا ساختند. چون محله سربند تنگنا بود پل بزرگی بر روی رودخانه آن زدند و تندیس کوهنوردی نیز در میدانگاه سربند نصب شد. پیش از رسیدن به میدان سربند، در سمت چپ رودخانه هتل دیپلمات قرار دارد که تا اواسط دوران محمدرضا پهلوی محل پذیرایی مهمانان خارجی و تنها هتل آبرومند تهران بوده‌است.و
تندیس کوهنورد
تندیس کوهنورد که در میدان سربند در محلهٔ دربند برپا است در سال ۱۳۴۱ توسط رضا لعل ریاحی، پیکره‌تراش و نقاش ایرانی ساخته و سپس نصب شد.
ایدهٔ ساخت این تندیس در سال ۱۳۳۷ از سوی حسن وجدان‌خوش، از کوهنوردان با سابقه ایرانی پیشنهاد شد. سرهنگ بیات، رئیس مرکز آموزش کوهستانی ارتش، مقدمات ساخت آن را آماده کرد و «مهام»، شهردار وقت تهران، هزینه ساخت مجسمه را پذیرفت. سپس امیر شاه‌قدمی، گروهبان ارتش و مربی کوهنوردی مرکز آموزش کوهستانی و مربی اسکی ایران به عنوان مدل به رضا لعل ریاحی معرفی شد و شهرداری هم مبلغ ۱۰ هزار تومان بابت ساخت مجسمه پرداخت.
سال ۱۳۳۸، یک سال پس از طرح این پیشنهاد مدل گچی آن آماده و در میدان سربند نصب شد، اما بارندگی و یخ‌زدگی زمستان همان سال بود که دست و بخشی از بدن مجسمه را خرد کرد. این قسمت مدت‌ها با پرچم ایران پوشانده شده بود تا این‌که در سال ۱۳۴۱ با پی‌گیری‌های رئیس وقت فدراسیون، رضا لعل ریاحی تندیس سیمانی را آماده کرد که این مجسمه هنوز پا برجا است.
keywords : مطالعه،مقاله،مقالات علمی
کوه زمینی نسبتاً بلند است که در یک منطقه گسترده است و عموماً بلندتر و شیب‌دارتر از تپه است.
کوه
کوه: هر یک از بر آمدگیها و مرتفعات سطح زمین که از خاک و سنگ فراوان کانیهای مختلف تشکیل شده و نسبت به زمینهای اطراف بسیار بلند باشد؛ جبل؛ «دریا و کوه در ره و من خسته و ضعیف ای خضر پی خجسته مدد کن بهمتم.»
تقدس کوه در فرهنگها
در سراسر جهان باستان، کوههای مقدس بسیاری وجود داشت که جایگاه خدایان بود و پیوند میان آسمان و زمین به شمار می‌آمد. بنابر بعضی کیهان شناختی‌ها، کوه مقدس نیز مرکز و محور سراسر کیهان بود. ستیغ‌های دوگانه، گاهی جایگاه خورشید و ماه بود. در مصر، یک ماه خدا به نام تهوت، در معبدی که بر روی سلسله جبالی در غرب شهر تب واقع بود می‌زیست. در جهان فرودین اساطیر مصری، کوهی وجود داشت که بر فراز آن، تختی قرار داشت و فرعون پس از مرگ به وسیلهٔ نردبانی از آن بالا می‌رفت، در شهرهای بین‌النهرین زیگورات، به مفهوم کوه مقدس ساخته می‌شد و معبدی در قلهٔ آن برپا می‌کردند. مادر – الههٔ عمدهٔ بین‌النهرینی را بانوی کوه (یعنی نین – هورساگ Ninhursag) می‌نامیدند، زیرا کوهها سرچشمهٔ نخستین آبها و در نتیجه، موجب حاصلخیزی به شمار می‌رفتند. هندوستان دارای کوههای مقدس بسیار است. کوه کایلاسا Kailasa در هیمالیا، جایگاه شیوا و مرکز زیارت است. در بودایی چنین تعلیم داده می‌شد که زمین مسطح و مدور و کوه مرو Mero در وسط آن است و تخت بودا را تشکیل می‌دهد. استوپا و پاگودا، شکل‌های نمادین کوه مرو بودند و محور کیهانی، از مرکز آن معبد ها می گزشت. جایگاه بودهی ستوه، آوالوکی تشوارا، کوه استوره‌ای پوتالا Potala بود. تپه‌ای که بر آن قصر دالایی لاما در لهاسا قرار دارد، سده یی شانزدهم یعنی زمانی که او آنجا را در اختیار داشت نیز، به همان نام بود، زیرا او بعنوان تجسم دوبارهٔ بودهی ستوه به شمار می‌آمد. خدایان کوهستان‌ها در ژاپن فراوانند. این کوهها که در آغاز، متعلق به شینتو بودند، به تدریج، ازآن آیین بودایی شدند و غالبن مربوط به حاصلخیزی زمین هستند و عده‌ای به زیارت آنها می‌روند و هر ساله جشن برپا می‌دارند. فوجی یاما، مقدس ترین کوه به شمار می‌رفت و الههٔ حامی آن، Sengen نام داشت که برایش معبدی در ستیغ کوه، ئر ۸۰۶ میلادی، ساخته شد. سن گن الههٔ کوه را در نقاشی های ژاپنی بطور گسترده‌ای نشان میدهند، در حالی که، یک شاخهٔ لوبیا در دست دارد، و کلاهی پهن بر سر نهاده است که در مورد پرستش او با سه خدای بودایی، جابجایی صورت گرفته است. این خدایان را بر روی سه قله نشان میدهند که گروهی از زایران بسوی آنها روانند. خدایان دیگر عبارتند از سانو Sano، خدای کوه هیه یی Hiei، خدای سهمگین شینگون Shingon به نام زایوگونگن Zao Gongen، خدای کوه کیمپو Kimpo و خدایان بیشمار منطقهٔ کومانو Kumano، با آبشار مقدسش، که تصور می‌رفت نزدیک کوه پوتالا بود، که برای آوالوکی تشوارا مقدس به شمار می‌رفت. کوخ، یکی از دوازده زینت، بر روی جامهٔ امپراتوران چین بود. در استورهٔ تایویی، کوه نشانهٔ جزایر خوشبختی، جایگاه جاودانها یا تپه‌های طول عمر، یعنی محلی است که قارچ مقدس در آنجا می‌روید. کوه، یکی از موضوعات مردم پسند در نقاشی‌های روی سفال و نقاشی‌های لاک اندود است و در آنجا، سه و گاهی پنج یا هفت ستیغ را بسیار نقش پردازی می‌کردند و این ستیغ‌ها از میان امواج دریای شرقی سربرمی آوردند {مینگ، اواخر سده ی پانزدهم}. کوه، مکان عزلت راهبان چینی بود، چنانکه بیابان تب، برای عیسویان نخستین، چنین وضعی را داشت. در اینجا، عزلت گزیدگان امیدوار بودند دروازهٔ بهشت جاودانها را بیابند و آن را از طریق شکافی در صخره‌ها پیدا کنند. کوه تایویی را نیز بصورتی حجاری می‌کردند که جاودانها را همراه با نماد تایویی نشان دهند و این کوه برای دانشمندان موجب تفکر و اندیشه می‌شد. در کتاب عهد عتیق، یهوه از فراز کوه سینا با موسی سخن گفت. در نقشه‌های جهان در قرون وسطا، که معمولن مدور نشان داده می‌شدند، اورشلیم را در وسط قرار می‌دادند، به طوری که صلیب، که گاه نماد حضرت عیسی بود، و بطور سنتی، از او بعنوان تپه یاد می‌شد، در مرکز جهان عیسویت قرار داشت.
کوهها در زمین
کوهها ۵۲٪ آسیا، ۳۶٪ آمریکای شمالی، ۲۵٪ اروپا، ۲۲٪ آمریکای جنوبی، ۱۷٪ استرالیا و ۳٪ آفریقا را پوشانده‌اند و روی هم رفته ۲۴٪ خشکی‌های زمین را شامل می‌شوند. اما از هر ۱۰ نفر یک نفر در کوهها زندگی می‌کند. همهٔ رودخانه‌های مهم جهان از کوهها سرچشمه می‌گیرند و بیش از نیمی از آبی که انسان‌ها نیاز دارند از کوهها به دست می‌آید.
به سرزمینی که کوه فراوان داشته باشد کوهستان یا کوهساران گفته میشود. به زنجیره‌ای از کوههای به‌هم‌پیوسته، رشته‌کوه گفته میشود.
شهرستان شمیرانات
شمیران یا شمیرانات نام شهرستانی است در استان تهران و در دامنه‌های البرز جنوبی. شمیران در مجاورت شهر تهران و در شمال آن قرار دارد. این شهرستان شامل شهر شمیران (تمامی منطقه ۱ شهرداری تهران و بخش‌هایی از مناطق ۲ و ۴) و نیز بخش‌های لواسانات و رودبارقصران میشود. در گفتار عامیانه به این شهرستان شمرون میگویند .بدلیل گسترش تهران پایتخت ایران ، شمیران در شهر تهران ادغام شده و تحت نظارت مناطق ۱ و ۲ و ۴ شهرداری تهران اداره میشود و هیچیک از درآمدهای مرکز شهرستان (شهر تجریش) عاید فرمانداری شمیرانات که بیشتر حالت تشریفاتی دارد نشده و به شهرداری تهران پرداخت میشود و ریالی از آن بابت صرف بخش های لواسانات و رودبارقصران که بیش از هشتاد درصد مساحت شهرستان شمیرانات را تشکیل میدهند نمی گردد.
مکان نگاری
تجریش : شهر تجریش ( منطقه ۱ شهرداری تهران و بخش‌هایی از مناطق ۲ و ۴) در دامنه رشته کوه البرز و در ارتفاع ۱۵۰۰ تا ۲۰۰۰ متری از سطح دریا قرار دارد. ارتفاع در میدان تجریش ( مرکز شهرستان ) ۱۶۰۰ متر از سطح دریا است .
لواسان : شهر لواسان در دامنه رشته کوه البرز و متوسط ارتفاع آن ۱۷۰۰ متر از سطح دریا است .
اوشان فشم میگون : شهر قصران (اوشان - فشم - میگون ) در ارتفاع ۱۸۵۰ تا ۲۲۰۰ متری از سطح دریا قرار دارد.
شمشک : شهر شمشک در ارتفاع ۲۶۰۰ متری از سطح دریا قرار دارد.
معنی واژه(وجه تسمیه)
این نام از دو بخش «شمی» یا «سمی» یا «شم» به معنی «بلند»، و «ران» به معنی «جای» تشکیل شده‌است که روی هم، «بلندجای» را گویند. (در مقابل «تهران» (ته + ران) به معنی «پایین جا».در متون قدیمی این منطقه را قلعه شمیران گفته‌اند.در مقابل احمد کسروی ریشه لغوی نام این منطقه را چنین دانسته‌است: ««ران» به معنی جایگاه و سرزمین است، و «سمی» یا «شمی» به معنای سرد است و لذا شمیران (شمیرام، شمیرم، شمیلان، سمیران و سمیرم) به معنای جای سرد یا سردسیر است».نکته‌ای که بر مطلب بالا می‌توان افزود این است که این اسم به حالت جمع و به صورت شمیرانات که امروزه به کار می رود، غلط است زیرا شمیران نام عمومی این منطقه‌است که دارای چندین شهر و روستاست و از میان آنها سی روستا در کوهستان قرار دارند و آب و هوای هفده قریه کاملاَ سردسیری است.هم چنین منطقه ای به نام شمیران با آب و هوای مشابه شمیران تهران در بیت المقدس وجود دارد.
پیشینه
شهرستان شميرانات در سال ۱۳۳۶ تاسيس گرديده در سال ۱۳۳۵ بنا به تصميم دولت وقت استان مركزي به مركزيت تهران منحل و ري و شميرانات در تهران ادغام گرديده ازنو هم زمان با تشكيل استان تهران بار ديگر شهرستان شميرانات در سال ۱۳۶۶ با مصوبه هيأت وزيران به عنوان شهرستان مستقل رسميت يافت.
وسعت
مساحت شهرستان به تقريب حدود ۱۱۱۱ كيلومتر مربع و ۹/۵ درصد مساحت استان است. و در بين ۱۴ شهرستان استان تهران، مقام پنجم را دارد . از اين مساحت، حدود ۶۰ كيلومتر مربع مربوط به «شهر شميران» شامل منطقه يك و غرب منطقه چهار شهرداري تهران بزرگ و شرق منطقه دو شهرداري تهران بزرگ ، حدود ۶۰۰ كيلومترمربع مساحت بخش لواسان، و حدود ۵۰۰ كيلومتر مربع مساحت بخش رودبارقصران است. در آمارنامه استان تهران سال ۱۳۷۷ (سال انتشار : ۱۳۷۸) مساحت شهرستان شميرانات ۱۱۱۱ كيلومتر مربع آمده است.
مردم و زبان
بیش از ۹۵ درصد مردم شمیرانات به زبان فارسی با لهجه معیار (تهرانی) یا فارسی با گویش محلی صحبت میکنند. این شهرستان کم ترین میزان اختلاط اقوام و بیشترین خلوص را در بین شهرستان های استان تهران دارا است. در برخی از مناطق شمال شهرستان شمیرانات مانند امامه ، میگون ، شمشک و غیره در بخش رودبارقصران زبان مازندرانی نیز رایج است.
آب و هوا
دمای سالانه شمیران در ایستگاه هواشناسی سعدآباد طبق آمار ۲۰ ساله ( ۱۳۵۳-۱۳۷۳ ) ۱۲/۹ درجه سانتیگراد است .
میزان بارندگی شمیران از سال ۱۹۸۸ تا ۲۰۰۷ به طور متوسط ۴۳۵/۸ میلیمتر بوده است .
بیشترین دمای ثبت شده از سال ۱۹۸۸ تا ۲۰۰۷ دمای +۳۹/۸ درجه سانتیگراد بوده است .
تعداد روز های همراه با بارش برف شمیران نیز ۲۴ روز در سال ثبت شده است .
شهرستان شمیرانات در تقسیمات کشوری ایران
شهرستان شمیرانات از دو بخش و سه دهستان و چهار شهر تجریش، لواسان ، اوشان، فَشَم، میگون و شمشک تشکیل شده‌است.
بخش رودبار قصران
دهستان رودبار قصران
شهرها: تجریش ، اوشان، فَشَم، میگون(شهر قصران) و شمشک(تاسیس در آبان ۱۳۹۱)
بخش لواسانات
دهستان لواسان بزرگ
دهستان لواسان کوچک
شهر: لواسان
شمیران از دیدگاه تاریخی و غیر رسمی
شمیران روستاهای کهن و زیبای فراوانی داشته‌است. نام‌های بسیاری از این روستاها زیبا و گوشنوازند و بسیاری از این نام‌ها از ریشه زبان تاتی که تا چند صد سال پیش (چیزی در حدود دویست سال پیش) زبان چیره در شمیران بوده‌است، گرفته شده‌اند.[نیازمند منبع] نام برخی از شهرک ها ، شهرها و روستاهای شمیران که بیشترشان امروزه از محله‌های تهران بزرگ به شمار می‌روند از این قرارند:
پس قلعه(دربند علیا)
دربند
اختیاریه
رستم آباد
دربندسر
گلابدره
فرمانیه
لویزان
شیان
چیذر
قیطریه
سوهانک
قاسم آباد
نخجوان
دروس
زرگنده
قلهک
دزآشیب دزآشوب
دربند
سربند
درکه
اوین
فرحزاد
خلازیل (خورآذین)
تجریش
صاحب‌قرانیه
جعفرآباد
سعدآباد
چاهک (امامیه)
تیغستان
حصاربوعلی
چالهرز
ولنجک
اُزگُل
لارک
اراج
آجودانیه (چاله باغ)
جوز درختک
جمشیدآباد
درویش نو (تخت معیر)
سامیان
جماران
شادآباد
دارآباد
گنج آباد (امانیه)
زعفرانیه
اقدسیه
باغ شاطر
لواسان (شهر)
لواسان (روستا)
گلندوک
چهارباغ
لتیان
ناران
نیاوران
تلو
قنات کوثر
سرخه‌حصار
انباج
برگ جهان
سوآدر
کاشانک
ده نارمک
استلک (اصطلک)
مجیدآباد
اوشان
آهار
شورکاب
شمشک
سبو بزرگ
سبو کوچک
باستی
بوجان
کردیان
هنزک
سینک
افجه
لشکرک
زردبند
لزو
شنگ‌زار (شِنکزار)
ازگیل دره
فشم
نودونک
نوشانی
کلاک
زایگان
لالون (لالان)
آب نیک
میگون
جمال آباد
سرنو
جاذبه‌های گردشگری
برخی مراکز دیدنی این شهرستان عبارت‌اند از: روستای زیبای دربندسر، دریاچه سد لتیان، آبشار دوقلو، آبشار اسون، آبشار پسنگ، آبشار سوتک، آبشار منظریه، پیست توچال، پیست دربندسر، پیست شمشک، پیست دیزین از جاده بالا، دیواره یخی هملون میگون، امامزاده قاسم (شمیرانات)، بقعه سلطان، آرامگاه‌های خواجه احمد، موسی، سید میر سلیم و مکان‌های تاریخی و چون مسجد امام حسن عسگری، قلعه دختر ضحاک، قصر ضحاک، گورستان زردشتیان، تپه کله قندی، قبر تاج‌الدین، سعادت آباد و تپه حصارک، پارک جنگلی تلو، پارک جنگلی لویزان، باغ پرندگان لویزان و غیره.
دربند
دَربَند، یکی از محله‌های تهران، پایتخت ایران است.
دربند از دهکده‌های قدیمی شمیران و در شمال باغ سعدآباد است. محله دربند از مناطق خنک و گردشگری تهران است.
بر پایه نظرسنجی‌های انجام شده دربند نخستین گزینهٔ شهروندان تهرانی برای پذیرایی از میهمان خارجی و شهرستانی است و پس از آن فشم، لواسان و درکه قرار دارند.
جغرافیا
دربند در ارتفاع ۱۷۰۰ متری از سطح دریا قرار گرفته و آغاز یکی از راه‌های اصلی صعود کوهنوردان به البرز مرکزی است. کوره‌راهی از دربند آغاز میشود و به آبشار دوقلو و پناهگاه شیرپلا ختم میشود.
محله‌های قدیمی دربند عبارت‌اند از مرغ‌محله (مغ‌محله)، کنارمحله، کلاغ‌پر و سربند.
رودی به نام رودخانه دربند از میان دهکده دربند می‌گذرد. در سال ۱۹۸۷ سیلی در این رودخانه ایجاد شد که بازار تجریش را نابود کرد.
دره‌های اصلی رودخانهٔ دربند عبارت‌اند از دره اوسون، دره آبشار، دره امامزاده ابراهیم، دره کاک، آب شیردره و دره زون.
خیابان دربند از ارتفاع ۱۶۰۰ متری در میدان قدس آغاز و در ارتفاع ۱۸۰۰ متری میدان سربند (تندیس کوهنورد) به پایان میرسد.
پیشینه
در زمان قاجار برخی از شاهزاده‌های قاجار از جمله شاهزاده الله‌وردی‌میرزا و ابوالملوک کیومرث‌میرزا در اینجا نشیمن داشتند.
روز چهارشنبه رمضان ۱۳۰۳ قمری ناصرالدین‌شاه قاجار در راه پس‌قلعه و آبشار به دربند هم آمد. وقتی که بابی‌ها به ناصرالدین‌شاه تیر زدند یکی از ایشان به نام میرزا حسین‌علی با گروهی به محله مرغ‌محله دربند گریختند. مأموران پس از مدتی آنها را یافته به زندان انداختند.
از آنجا که دربند در قدیم مرکز عده‌ای از سادات دعانویس شده‌بوده کامران‌میرزا نایب‌السلطنه، پسر سوم ناصرالدین‌شاه نیز سالی یک‌بار برای دعا گرفتن به دربند می‌رفت.
خانهٔ دکتر ملیسپو، مستشار مالی آمریکایی نیز در دربند بود.
در زمینهای دهکده دربند به فرمان رضاشاه مهمانخانه و چندین ویلا ساختند. چون محله سربند تنگنا بود پل بزرگی بر روی رودخانه آن زدند و تندیس کوهنوردی نیز در میدانگاه سربند نصب شد. پیش از رسیدن به میدان سربند، در سمت چپ رودخانه هتل دیپلمات قرار دارد که تا اواسط دوران محمدرضا پهلوی محل پذیرایی مهمانان خارجی و تنها هتل آبرومند تهران بوده‌است.و
تندیس کوهنورد
تندیس کوهنورد که در میدان سربند در محلهٔ دربند برپا است در سال ۱۳۴۱ توسط رضا لعل ریاحی، پیکره‌تراش و نقاش ایرانی ساخته و سپس نصب شد.
ایدهٔ ساخت این تندیس در سال ۱۳۳۷ از سوی حسن وجدان‌خوش، از کوهنوردان با سابقه ایرانی پیشنهاد شد. سرهنگ بیات، رئیس مرکز آموزش کوهستانی ارتش، مقدمات ساخت آن را آماده کرد و «مهام»، شهردار وقت تهران، هزینه ساخت مجسمه را پذیرفت. سپس امیر شاه‌قدمی، گروهبان ارتش و مربی کوهنوردی مرکز آموزش کوهستانی و مربی اسکی ایران به عنوان مدل به رضا لعل ریاحی معرفی شد و شهرداری هم مبلغ ۱۰ هزار تومان بابت ساخت مجسمه پرداخت.
سال ۱۳۳۸، یک سال پس از طرح این پیشنهاد مدل گچی آن آماده و در میدان سربند نصب شد، اما بارندگی و یخ‌زدگی زمستان همان سال بود که دست و بخشی از بدن مجسمه را خرد کرد. این قسمت مدت‌ها با پرچم ایران پوشانده شده بود تا این‌که در سال ۱۳۴۱ با پی‌گیری‌های رئیس وقت فدراسیون، رضا لعل ریاحی تندیس سیمانی را آماده کرد که این مجسمه هنوز پا برجا است.
keywords : مطالعه،مقاله،مقالات علمی
